Hoe kijkt je brein naar Corona?
Je kan er niet omheen, het Coronavirus.
Elke dag verschijnen er weer nieuwe berichten. Maar hoe kijkt je brein naar al deze berichtgeving over het Coronavirus?
En hoe reageer jij?
Wij komen pas in actie wanneer ons brein zich aangesproken voelt, eerder niet. We reageren ook op alles wat in onze omgeving gebeurt. Dus hoe bepalend is die? En niet geheel onbelangrijk, wat hebben we meegekregen uit onze eeuwenoude patronen?
Dat zijn factoren die je mee mag nemen wanneer je zelf of anderen wil gaan informeren over het Coronavirus. Want dan gaan mensen geen paniekgedrag vertonen en wel de acties ondernemen die belangrijk zijn.
De drie dingen die je moet weten hoe je brein reageert op het Coronovirus zijn deze:
- Je brein wil liever horen dat het Coronavirus blijft en dat we er maar mee mogen leren leven
- De automatische reactie van brein zorgt voor extra besmettingsgevaar
- Hoe het woord sterven voor extra onrust zorgt in je brein
1. Je brein wil liever horen dat het Coronavirus blijft en dat we er maar mee mogen leren leven
Het kiezen van de juiste strategie bij berichtgeving die impact heeft op de psyche en het gedrag van mensen bij onzekere situaties is cruciaal. Door de boodschap te vertellen dat het virus voorlopig nog zal blijven en hoe je je er zoveel mogelijk op aanpast, is dat dé strategie om de reacties op de gevolgen van het virus te verzachten.
We zijn zelf de oorzaak
De steeds nieuwe berichten in de media over het stijgend aantal besmette mensen en sterfgevallen, de uitspraken van overheden en experts over het Coronavirus en de versterkende werking van emotionele uitingen op sociale media van burgers, resulteren in alleen maar meer angst.
Tel daarbij de paniekaankopen van mondkapjes, die intussen op veel plekken al uitverkocht zijn, en het hamstergedrag van boodschappen op en de gekte is bijna compleet. Een bericht over een product zoals gember doet de schap met verse gember binnen no-time compleet leegverkopen.
Allemaal reacties die het resultaat zijn van ons gedrag dat gebaseerd is op onze sociale normen, onze evolutionaire denkwijze en onze kuddementaliteit, in plaats van onze pure beoordeling van de werkelijke risico’s te gebruiken.
Hoe dan wel?
Hoe communiceer je dan het beste over risico’s in een dergelijke omgeving van onzekerheid? Om mensen voor te lichten over de werkelijke risico’s en meer razernij te voorkomen? In deze onzekere situatie en de wetenschap dat de feiten dagelijks veranderen is het beter om de angsten van mensen te erkennen en in te leven in hun gedachten in plaats van steeds te wijzen op nieuwe feiten.
Communiceer over de mogelijkheid dat dit Coronavirus zich verder zal blijven verspreiden en dat we moeten nadenken over hoe we ons leven zo normaal mogelijk kunnen leiden zolang het virus er is. Met de wetenschap dat het virus dus nog wel even kan blijven bestaan.
Hiermee help je jezelf en de ander
Je mag mensen vertellen wat ze kunnen verwachten en wat ze moeten doen.
Geef aan dat onzekerheid blijft, wat men wel en niet weet en dat we de voorzorgsmaatregelen in acht mogen nemen. Zowel wat de overheid doet en wat burgers kunnen doen. Burgers kunnen een bijdrage leveren via hun persoonlijke hygiëne om de verspreiding van het virus te minimaliseren.
2. De automatische reactie van je brein zorgt voor extra besmettingsgevaar
Onze handen hebben de meeste connecties met de hersenen en fungeren als onze ‘voelsprieten’. We tasten er iets mee af, je gebruikt ze om iets duidelijk te maken en het is een sociaal gebruik om met elkaar kennis te maken of te begroeten.
Vanuit je zelfdenkend vermogen, berichtgeving in de media of adviezen van anderen ben jij vast al handgel gaan kopen. En helpt deze voorzorgsmaatregel eigenlijk wel?
Nee, niet voldoende. En ik zal je uitleggen waarom. Heb je deze 24 uur bij je? Gebruik je deze elke keer nadat je iets hebt aangeraakt waar meer mensen zijn?
Vast niet en daarmee is je besmettingsgevaar niet geweken.
We gebruiken dus onze handen om met elkaar te communiceren. Wij doen dat dus ook door elkaar de hand te schudden. Alleen wanneer je iemands hand schudt, zul je daarna met je hand naar je neus gaan.
Dat is namelijk ons instinct van hoe we elkaars geur opnemen vanuit de chemische signalen uit ons lijf, zoals zweet. Om die geur tot ons te nemen, gaan we dus naar onze neus. Zo leren onbewust die persoon een beetje kennen.
In dit filmpje leggen twee journalisten dit haarfijn uit. Kijk vooral de eerste twee minuten:
https://www.youtube.com/watch?v=cGCZB8jUxRc
Daarnaast blijkt het dat we ons gezicht gemiddeld 3,6 keer per uur aanraken.
Met andere woorden: je zou dus je brein moeten gaan herprogrammeren om je handen niet naar je neus te laten gaan en je gezicht aan te raken. En zo’n dergelijke gewoonte afleren, is iets waar je langere tijd voor nodig hebt.
3. Hoe het woord sterven voor extra onrust zorgt bij het Coronavirus
In de berichtgeving over het Coronavirus gaat het vaak over het aantal nieuwe ontdekkingen en het aantal sterfgevallen. Een arts die spreekt over het feit dat 2 % van de mensen met het coronavirus sterft.
En juist deze berichtgeving zorgt ervoor dat minder mensen kiezen voor een bepaalde voorzorgsmaatregel. Hoe komt dat?
De denkfout Framing
Het heeft alles te maken met je brein en hoe het reageert bij het ontvangen van bepaalde boodschappen. Het menselijk beoordelingsvermogen en de besluitvorming bij onzekerheid wordt in ons brein beïnvloed door zogenaamde denkfoutjes. Dat wil zeggen dat wij een bepaald gedrag of reactie vertonen door de informatie die ons brein krijgt aangereikt. Er zijn wel 50 van die denkfoutjes en deze denkfout staat bekend als framing.
Framing betekent dat de wijze waarop de informatie wordt geformuleerd het verschil maakt welke keuze mensen maken.
Het meest klassieke voorbeeld komt uit de prospecttheorie van Kahneman en Tversky. Deze gaat over een ernstige ziekte waaraan mensen dreigen te sterven. Er is een oplossing en wanneer mensen wordt gevraagd een keuze te maken. De boodschap over de oplossing wordt op 2 manieren vertaald, waarbij het resultaat exact hetzelfde is.
Het bijzondere is dat 78% van de mensen deze optie kiest wanneer het woord “overleven” wordt gebruikt en maar 22% dezelfde optie kiest als het woord “sterven” wordt gebruikt, terwijl de uitkomst hetzelfde is.
Hoe dan wel?
Communicatie die zich richt op het vermijden van verlies is dus belangrijk. Mensen laten zien dat er een positieve uitkomst is.
Dit kan door simpel gebruik te maken van woorden die geassocieerd worden met een positieve uitkomst. Denk aan woorden zoals overleven, doorkomen, volhouden, uithouden, behouden, of standhouden.